طرز تهیه صورت های مختلف دارویی در طب سنتی

گرد ، آرد ، پودر (Powder) – به وسیله هاون یا ماشین های ویژه ای ، مواد گیاهای را نرم کرده با الکل های مخصوص صاف می کنند . مجدداً ذرات درشت باقی مانده را مبدل به پودر می نمایند . ولی آنچه از این صافی ها به صورت ذرات درشت باقی خواهد ماند نیز بعداً همراه با پودرها باید مصرف شود ،زیرا مقداری از مواد موثر گیاه در همین ذرات درشت وجود دارد.این پودرها را می تواند با کمی آب ، شیر ، شربت ، شکر یا عسل تناول نمایید . همچنین می توان پودر ها را داخل کپسول یا در وسط کمی خمیر نان پخته گذاشت و مصرف کرد.

شربت (Syrup) – معمولاً مقداری شکر یا قند را در مقداری آب حل کرده بر روی حرارت معتدل قرار می دهند . سپس مقداری عصاره مورد نظر را به آن می افزایند و گهگاه آن را به وسیله قاشق به هم می زنند تا رسوب نکند . حرارت معتدل را به قدری ادامه می دهند تا شربت ، قوام پیدا کند. یعنی اگر مقداری از آن بین دو انگشت امتهان شود کمی چسبندگی و غلظت متوسط داشته باشد .

پماد (Ointment = Pomade) – یک قسمت از پودر یا ماده مورد نظر را در ژله یا ماده روغنی که قبلاً گرم کرده اند ریخته ، حرارت دادن را ادامه می دهند تا آب آن کاملاً تبخیر شود. سپس آنقدر موم زنبور عسل به آن می افزایند تا پس از سرد شدن ، حالت پماد (نه سفت و نه شل) داشته باشد .

دم کرده – یک راه بسیار ساده برای استفاده از گیاهان دارویی، دم کرده آن هاست. روش تهیه دم کرده شباهت زیادی به تهیه جای دارد. برای تهیه دم کرده آب را زمانی که جوش امد از روی حرارت بردارید، زیرا آب در حال جوشیدن باعث پراکنده شدن روغن های فرار با ارزش گیاه ازطریق تبخیر آن ها می شود. برای تهیه دم کرده از گل ها و برگ های گیاه استفاده می شود. دم کرده را باید تازه مصرف کرد، بنابراین از را روزانه پس از تهیه کردن طی همان روز مصرف کنید. می توان دم کرده را به صورت داغ و یا پس ازسرد شدن مصرف کرد.

‏برای دم کردن، گیاه مورد نظر را داخل ظرفی (مانند قوری قرارداده و آب داغ روی آن بریزید. آن را چند دقیقه دوراز حرارت مستقیم قراردهید تا دم بکشد، که پس از عبور دادن از صافی آماده میل کردن خواهد بود. مقادیر باقی مانده را می توانید پس از سرد شدن در وعده بعدی همان روز مصرف کنید.

‏مقادیر استاندارد: ۵ ‏الی ۱۰ گرم کیاه خشک شده یا ۱۵ گرم گیاه تازه به ازای یک لیوان آب (۱۵۰ ‏میلی لیتر) و یا ۳۰ ‏گرم گیاه خشک شده یا ۷۵ ‏گرم گیاه تازه ه ازا ۵۰۰ ‏میلی لیتر آب جوش دم کنید.

‏دوز استاندارد: مقدار مصرف دم کرده معمولا سه وعده در روز و هر وعده به میزان یک فنجان و یا یک لیوان می باشد.

‏تجهیزات مورد نیاز : قوری دردار، چای صاف کن، فنجان یا لیوان، ظرف شیشه ای در دار برای نگه داری مازاد دم کرده.

‏تهیه جوشانده – در روش جوشانده اجزای فعال گیاه در مقایسه با دم کرده به میزان بیشتری استخراج می شود. در این روش از ریشه، پوست، ساقه و برخی میوه ها استفاده می شود. گیاه را در آب سرد بریزید و مدت یک ساعت بجوشانید. جوشانده هم مانند دم کرده، باید هر روز تازه تهیه شود و مقدار آن برای سه وعده در روز کافی باشد. جوشانده را می توان به صورت داغ یا سرد مصرف کرد.

‏گیاه را در قابلمه ریخته و مقداری آب به آن اضافه کنید. آن را به قدری بجوشانید تا یک سوم آن بخار شود. جوشانده پس از عبور دادن از صافی آماده میل کردن خواهد بود. با قی مانده جوشانده را داخل ظرف شیشه ای و در محلی خنک برای مصرف در وعده های بعدی همان روز نگه داری کنید.

‏مقادیر استاندارد: ۳۰ ‏گرم گیاه خشک شده یا ۶۰ گرم گیاه تازه به ازا ۷۵۰ ‏میلی لیتر آب که پس از جوشیدن به حدود ۵۰۰ ‏میلی لیتر می رسد.

‏دوز استاندارد: مقدار مصرف جوشانده معمولا سه وعده در روز و هر وعده به میزان یک فنجان و یا یک لیوان می باشد.

‏تجهیزات صورت نیاز: قابلمه (ترجیحا سفالی یا لعابی)، چای صاف کن نایلونی، ظروف شیشه ای دردار برای نگه دا ری باقی مانده جوشانده.